عمل لیزیک چشم: فرایند، شرایط مناسب، عوارض احتمالی و مراقبت‌های پیش و پس از عمل
عمل لیزیک چشم (LASIK: Laser-Assisted In Situ Keratomileusis) یکی از پیشرفته‌ترین و پرطرفدارترین روش‌های جراحی برای اصلاح اختلالات بینایی مانند نزدیک‌بینی (مایوپی)، دوربینی (هایپروپی) و آستیگماتیسم است. این تکنیک به میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا کمک کرده تا بدون نیاز به عینک یا لنز طبی، دیدی شفاف و طبیعی را تجربه کنند.
در این مقاله به صورت مفصل به معرفی این عمل، چگونگی انجام آن، افراد مناسب برای لیزیک، عوارض احتمالی و مراقبت‌های ضروری قبل و بعد از عمل می‌پردازیم.
—
عمل لیزیک چشم چگونه انجام می‌شود؟
فرآیند عمل لیزیک ترکیبی از تکنولوژی پیشرفته لیزر و مهارت جراحان چشم‌پزشک است. مراحل اصلی این عمل شامل:
1. آماده‌سازی اولیه
پیش از آغاز عمل، بی‌حسی موضعی به صورت قطره‌های چشمی به چشم بیمار داده می‌شود. این بی‌حسی باعث می‌شود که بیمار در حین عمل هیچ دردی احساس نکند. در برخی مراکز، از داروهای آرام‌بخش سبک نیز برای کاهش استرس استفاده می‌شود.
2. ایجاد فلپ در قرنیه
جراح با استفاده از یک ابزار بسیار دقیق به نام میکروکراتوم یا لیزر فمتوسکند، یک لایه نازک از سطح قرنیه (فلپ) را ایجاد می‌کند. این فلپ شبیه درِ کوچکی باز می‌شود تا جراح بتواند به لایه‌های داخلی قرنیه دسترسی پیدا کند.
3. اصلاح فرم قرنیه با لیزر
با استفاده از لیزر اکسایمر (Excimer Laser)، مقادیر بسیار دقیق و کنترل‌شده‌ای از بافت قرنیه برداشته می‌شود تا انحنای آن اصلاح شود. این تغییر انحنا باعث می‌شود که نور به طور صحیح روی شبکیه متمرکز شود و مشکل بینایی برطرف گردد.
4. بازگرداندن فلپ
پس از اصلاح، فلپ ایجاد شده به آرامی به محل خود بازگردانده می‌شود و بدون نیاز به بخیه روی چشم قرار می‌گیرد. این لایه در عرض چند دقیقه به طور طبیعی شروع به چسبیدن به بافت‌های زیرین می‌کند.
کل این فرآیند معمولاً کمتر از ۲۰ دقیقه برای هر دو چشم طول می‌کشد و فرد چند ساعت بعد از عمل می‌تواند تغییرات اولیه در بینایی خود را احساس کند.
—
عمل لیزیک برای چه کسانی مناسب و بلامانع است؟
گرچه لیزیک یک عمل بسیار رایج و موثر است، اما برای همه افراد مناسب نیست. شرایط زیر معیارهای اصلی برای انجام این عمل هستند:
سن بالای ۱۸ سال:
چشم باید رشد کامل کرده باشد. در غیر این صورت تغییرات نمره چشم پس از عمل ممکن است باعث بازگشت عیب انکساری شود.
ثبات نمره چشم حداقل به مدت یک سال:
بیمار باید حداقل طی یک سال گذشته تغییر قابل توجهی در نمره عینک یا لنز خود نداشته باشد.
ضخامت کافی قرنیه:
قرنیه باید ضخامت مناسبی داشته باشد تا پس از برداشت لایه‌های لازم توسط لیزر، استحکام کافی برای چشم حفظ شود.
نداشتن بیماری‌های چشمی فعال:
بیمار نباید دچار بیماری‌هایی مانند قوز قرنیه، آب مروارید، آب سیاه (گلوکوم)، عفونت چشمی یا خشکی شدید چشم باشد.
سلامت عمومی مناسب:
افراد با بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس یا روماتیسم مفصلی، دیابت کنترل نشده، یا کسانی که داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند، ممکن است کاندیدای مناسبی نباشند.
عدم بارداری یا شیردهی:
تغییرات هورمونی در این دوران ممکن است باعث نوسان نمره چشم شود، بنابراین بهتر است عمل لیزیک به بعد از این دوران موکول شود.
—
عوارض احتمالی عمل لیزیک چشم
هرچند عمل لیزیک دارای نرخ موفقیت بالایی است، اما مانند هر جراحی دیگری بدون عارضه نیست. برخی از عوارض احتمالی عبارتند از:
1. خشکی چشم
یکی از شایع‌ترین عوارض است که معمولاً چند هفته تا چند ماه پس از عمل ادامه دارد. استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی معمولاً این مشکل را کنترل می‌کند.
2. دیدن هاله یا درخشش در اطراف نورها
بعضی افراد به ویژه هنگام رانندگی در شب، متوجه دیدن هاله یا پخش نور در اطراف چراغ‌ها می‌شوند. این حالت معمولاً در طی چند ماه بهبود می‌یابد.
3. تاری یا نوسان در دید
در برخی موارد، دید ممکن است چند روز تا چند هفته دچار نوسان باشد. این وضعیت طبیعی است و با گذر زمان تثبیت می‌شود.
4. ایجاد عفونت یا التهاب
هرچند نادر است، اما در صورت عدم رعایت دقیق مراقبت‌های پس از عمل ممکن است عفونت یا التهاب قرنیه رخ دهد.
5. نیاز به عمل تکمیلی (ریتریتمِنت)
در برخی موارد که اصلاح کامل بینایی حاصل نشده یا تغییرات جزیی در دید ایجاد شده باشد، ممکن است پس از چند ماه یک عمل تکمیلی لازم شود.
—
مراقبت‌های قبل از عمل لیزیک چشم
قطع مصرف لنز تماسی:
لنزهای تماسی، به خصوص لنزهای سخت یا نیمه‌سخت، می‌توانند فرم قرنیه را تغییر دهند. باید طبق توصیه پزشک، استفاده از لنز را از چند روز تا چند هفته پیش از عمل متوقف کرد.
آزمایشات کامل چشم:
پیش از عمل، آزمایشاتی از جمله سنجش ضخامت قرنیه، نقشه‌برداری قرنیه و اندازه‌گیری انکسار چشم انجام می‌شود.
عدم استفاده از لوازم آرایشی:
در روز عمل، باید از هرگونه آرایش چشمی و کرم‌های اطراف چشم پرهیز شود تا خطر عفونت کاهش یابد.
تهیه همراه:
پس از عمل، به دلیل تاری دید موقت، رانندگی امکان‌پذیر نیست. حضور یک همراه برای بازگشت به منزل ضروری است.
—
مراقبت‌های بعد از عمل لیزیک چشم
استفاده منظم از قطره‌های چشمی:
قطره‌های آنتی‌بیوتیک و ضدالتهاب تجویز شده باید طبق دستور استفاده شوند تا از عفونت و التهاب جلوگیری شود.
پرهیز از مالیدن چشم‌ها:
چشم‌ها تا زمانی که فلپ به طور کامل بهبود نیابد، باید در برابر مالش یا فشار محافظت شوند.
استفاده از عینک محافظ:
در طول روزهای ابتدایی، خصوصاً هنگام خواب، استفاده از محافظ چشم یا عینک طبی برای جلوگیری از آسیب به چشم توصیه می‌شود.
اجتناب از ورزش‌های شدید و استخر:
فعالیت‌های فیزیکی سنگین و شنا حداقل به مدت ۳ تا ۴ هفته پس از عمل باید متوقف شود.
محافظت از چشم‌ها در برابر نور شدید:
استفاده از عینک آفتابی با کیفیت بالا به محافظت از چشم‌ها در برابر اشعه UV کمک می‌کند و باعث تسریع روند بهبود می‌شود.
پیگیری با پزشک:
ویزیت‌های پیگیری طبق برنامه تعیین شده باید انجام شود تا روند بهبود به دقت بررسی شود.
—
جمع‌بندی
عمل لیزیک چشم یک گزینه بی‌نظیر برای افرادی است که به دنبال داشتن دیدی شفاف بدون نیاز به عینک یا لنز هستند. با رعایت معیارهای انتخاب بیمار مناسب، انتخاب جراح مجرب، و پیروی دقیق از مراقبت‌های قبل و بعد از عمل، می‌توان با اطمینان خاطر به نتایج عالی دست یافت.
اگر به فکر انجام عمل لیزیک هستید، توصیه می‌کنیم با یک چشم‌پزشک متخصص مشورت کرده و بررسی‌های لازم را انجام دهید تا بهترین تصمیم را برای سلامتی چشمان خود بگیرید.
